بیماریهای غدد و متابولیک

دیابت :
روند ابتلا به دیابت به عنوان شایع ترین بیماری ناشی از اختلال متابولیسم در سال های اخیر رو به افزایش است . به طوری که از سال 1995 تا 2025 جمعیت مبتلایان به آن 122 درصد افزایش خواهد یافت .در سال 1375 پس از یک بررسی جامع طرح کشوری پیگیری و کنترل بیماری دیابت جهت ادغام در نظام شبکه های بهداشتی درمانی طراحی شد . هدف از اجرای طرح کشوری پیشگیری و کنترل بیماری دیابت مبارزه با این معضل جهانی در قالب اقدام های پیشگیری اولیه ، ثانویه و ثالثیه است . در این طرح چهار سطح کنترل و مراقبت در نظر گرفته شده است .

• سطح اول :با کمک بهورزان و رابطین بهداشتی در خانه های بهداشت روستایی افراد در معرض خطر غربالگری می شوند .
• سطح دوم ( مرکز بهداشتی درمانی شهری و روستایی یا تیم سلامت ): آزمون غربالگری و تشخیصی وجود بیماری توسط پزشک عمومی را انجام می دهد . بیماران پس از شناسایی در این سطح طبق راهبردهای تعیین شده درمان و پیگیری می شوند .
• سطح سوم : موارد غیر قابل کنترل و یا دارای عوارض و نیز مواردی دیگر برای غربالگری عوارض به سطح سوم ( واحد دیابت ) ارجاع می شوند یا از کمک های پزشک فوق تخصص غدد و متخصص داخلی و پرستار آموزش دهنده و کارشناس تغذیه بهره مند شوند.
• سطح چهارم : افراد نیازمند به اقدام های تشخیصی و درمانی فوق تخصصی عوارض که در شهرستان موجود نیست به بیمارستانهای دانشگاهی مرکز استان فرستاده می شوند.

 دیابت و انواع آن
 اصول آموزش دیابت

 نمودار غربالگری دیابت نوع 2
 اهداف درمان دیابت
 

کم کاری مادرزادی تیروئید نوزادان

کم کاری مادرزادی تیروئید یکی از عوامل مهم قابل پیشگیری عقب افتادگی ذهنی در نوزادان است . شیوع بالای بیماری در کشور و عوارض جبران ناپذیر مغزی بیماری در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع که جز با غربالگری بیماری قابل پیشگیری نمی باشد ، مسئولین وزارت بهداشت را بر آن داشت نا برنامه غربالگری هیپوتیروئید نوزادان را در سطح ملی برنامه ریزی نماید .
برنامه غربالگری هیپوتیروئید نوزادان از سال 1374 در شهرستان آران و بیدگل اجرا شده است . در این برنامه نمونه گیری از پاشنه پادر روزهای 5-3 پس از تولد بر روی کاغذ فیلتر مخصوص انجام می شود . نمونه های تهیه شده در دمای اتاق خشک شده و در پاکت مخصوص توسط پست پیشتاز به آزمایشگاه مرجع انتقال داده می شود . به طور کلی در آزمون T₄و TSHبر روی کاغذ فیلتر برای غربالگری این بیماری استفاده می شود . حساسیت هر دو آزمون برای شناسایی کم کاری مادرزادی تیروئید برابر است اما حساسیت آزمون اولیه TSHبالاتر است .

  دستورالعمل تکمیل فرم های برنامه کشوری غربالگری بیماری کم کاری تیروئید نوزادان
  فرم شماره 2

 مقادیر طبیعی تعدادی از پارامترهای عملکرد تیروئید : 

آزمون	محدوده طبیعی
T4	6/5-16/3mg/dl
T3	100-300ng/dl
FreeT4	0/9-2/2ng/dl
TSH	1/7-9/9mu/l
TBG	1-4/5mg/dl
Tg	10-250ng/ml